น้ำตาลและไขมันเป็นส่วนประกอบหลักในอาหารที่คนทั่วไปชื่นชอบ เช่น น้ำหวาน เค้ก ขนมไทย ของทอด และข้าวหมูกรอบ อย่างไรก็ตาม การบริโภคอาหารที่มีน้ำตาลและไขมันสูงเป็นประจำ อาจเพิ่มความเสี่ยงในการเกิดปัญหาสุขภาพต่าง ๆ ทั้งโรคหัวใจ เบาหวาน และโรคอ้วน แต่นักวิทยาศาสตร์ยังคงหาคำอธิบายที่ชัดเจนไม่ได้ว่าทำไมมนุษย์ถึงมีความหลงใหลในสารอาหารทั้งสองชนิดนี้อย่างยากที่จะต้านทาน
น้ำตาลและไขมันสารอาหารที่ดึงดูดใจในทุกเมนู
ทฤษฎีและการค้นพบล่าสุดเกี่ยวกับความอยากอาหาร
แม้จะมีทฤษฎีมากมายที่พยายามอธิบายความอยากน้ำตาลและไขมัน เช่น การที่ร่างกายต้องการพลังงานอย่างรวดเร็วเพื่อเอาตัวรอดในสมัยโบราณ หรือเป็นผลมาจากพันธุกรรมบางอย่าง แต่การศึกษาใหม่จาก Monell Chemical Senses Center ศูนย์วิจัยในสหรัฐฯ ได้เผยให้เห็นถึงวงจรประสาทที่เชื่อมต่อระหว่างลำไส้ไปยังสมอง ซึ่งมีบทบาทสำคัญในการกระตุ้นความอยากน้ำตาลและไขมัน
วงจรประสาทที่กระตุ้นความอยาก แยกเส้นทางน้ำตาลและไขมัน
การค้นพบวงจรประสาทใหม่นี้เปิดเผยว่า เส้นประสาทที่กระตุ้นความอยากน้ำตาลและไขมันนั้นทำงานแยกจากกัน ทีมนักวิจัยได้ใช้เทคโนโลยีในการตรวจสอบเซลล์ประสาทในระบบประสาทเวกัส (Vagus nerve system) ของหนูทดลอง ซึ่งเชื่อมต่อสมองกับอวัยวะต่าง ๆ รวมถึงลำไส้ พบว่าเซลล์ประสาทที่ค้นพบใหม่นี้สามารถกระตุ้นสมองให้หลั่งสาร ‘โดปามีน’ (Dopamine) ซึ่งเป็นฮอร์โมนความสุขในระบบให้รางวัลของสมอง ทำให้เกิดความรู้สึกดี มีความสุข และสร้างความพึงพอใจจากการบริโภคน้ำตาลและไขมัน
ผลกระทบของการกระตุ้นวงจรประสาทในหนูทดลอง
เมื่อนักวิจัยทำการกระตุ้นวงจรประสาทในหนูทดลอง ผลลัพธ์ที่ได้คือหนูมีอาการตื่นตัวและเริ่มมองหาอาหาร ซึ่งบ่งชี้ว่าเส้นประสาทที่กระตุ้นความอยากน้ำตาลและไขมันนั้นทำงานแยกจากกัน นอกจากนี้ยังพบว่าเมื่อวงจรประสาททั้งสองถูกกระตุ้นพร้อมกัน ความอยากอาหารของหนูจะเพิ่มขึ้นอย่างมาก และเมื่อหนูได้บริโภคอาหารที่มีน้ำตาลและไขมัน สมองจะหลั่งโดปามีนในปริมาณที่มากกว่าปกติ ทำให้หนูมีแนวโน้มที่จะกินมากขึ้น
ความอยากที่เกิดจากการกระตุ้นประสาท เหตุผลที่การคุมอาหารเป็นเรื่องยาก
แม้ว่าการค้นพบวงจรประสาทนี้จะเกิดขึ้นในหนูทดลอง แต่นักวิจัยคาดการณ์ว่า มนุษย์อาจมีวงจรประสาทที่คล้ายกัน ซึ่งการศึกษาเพิ่มเติมอาจช่วยสร้างความเข้าใจใหม่ในการรักษาโรคอ้วน และการควบคุมพฤติกรรมการกินของมนุษย์ เพื่อส่งเสริมสุขภาพและป้องกันโรคที่เกี่ยวข้องกับการบริโภคน้ำตาลและไขมัน
ความหมายของการค้นพบนี้ต่อมนุษย์และสุขภาพ
ผู้เชี่ยวชาญชี้ว่า วงจรประสาทที่กระตุ้นความอยากน้ำตาลและไขมันอาจทำงานภายใต้จิตสำนึก ทำให้เกิดความอยากอาหารอย่างไม่รู้ตัว นี่อาจเป็นคำอธิบายว่าทำไมการงดของหวาน ของทอด หรือการควบคุมอาหารถึงเป็นเรื่องยาก และทำให้เรามักเผลอตัดสินใจกินอาหารเหล่านี้โดยไม่ทันคิด
สรุป ผลการค้นพบวงจรประสาทที่กระตุ้นความอยากน้ำตาลและไขมัน
การค้นพบวงจรประสาทใหม่ที่เชื่อมลำไส้สู่สมองนี้ อาจเป็นกุญแจสำคัญในการอธิบายเหตุผลที่มนุษย์มีความอยากน้ำตาลและไขมันอย่างไม่รู้ตัว ซึ่งสามารถนำไปสู่การพัฒนาแนวทางใหม่ในการควบคุมพฤติกรรมการบริโภคอาหาร และการรักษาโรคอ้วนที่มีประสิทธิภาพมากขึ้น
